[Librezale] Mozilla Summit 2010: laburpena

[Julen]

Kaixo Librezale!

Abisatu nizuen moduan[1] hilaren 6tik 10era bitartean Whistler-en izan 
naiz 2010eko Mozilla Summit-ean[2], Mozillak gonbidatuta. Bertan 
bizitakoen kontaketa pertsonala izango da hau beraz.

Hasteko, duela bi urte baino egun gutxiago izan ditu Summit-ak (hiru 
egun oso) baina aldi berean partaide kopurua igo egin da; 600 gonbidatu 
egon dira, aurreko 400en aldean.

Ongietorri festa informal batekin[3] hasi zen nere estantzia han (6ko 
iluntzean), baina Summit-aren mamia ondorengo goizean goiz hasi zen 
Keynote nagusiekin. Egindako aurkezpenetan, Mozillak fundazio gisa web 
irekiarekiko duen konpromiso filosofiko sendoa azpimarratzeaz gain, 
datorren Firefox 4 bertsioak izango dituen nobedade nagusiak erakutsi 
zizkiguten bertatik bertara pantaila handian. Esan behar da Summit-ak 
izenean Mozilla daraman arren, produktu aldetik diferentziaz Firefoxen 
zentratu zirela.

Ez zen dudarik geratu datorren Firefox 4 bertsioak aldaketa handiak 
ekarriko dituela eta argitaratze hau oso garrantzitsua izango dela, 
Firefox 3ren pareko zerbait edo agian gehiago. Defektuzko itxuretan 
egingo diren aldaketak Erabiltzaile Interfaze nagusian eragiteaz gain 
(gehienbat Windows sistematan), batez ere punta-puntako web teknologiak 
txertatuz egingo du ekarpenik handiena nabigatzaileak: HTML5eko 
ezaugarri mordoa gehituko dira (WebSocket-ak, WebGL, bideoa WebM 
codec-aren bitartez, ...) eta CSS3ko azken berrikuntzak ere ekarriko 
ditu (animazioak, errotazioak, ...).

Errendimenduan ere arreta berezia jartzen ari dira, bai interfazearen 
erantzun-denbora eta abiaratze-denboraren aldetik eta baita JavaScript 
motorraren bizkortasunaren aldetik ere (JaëgerMonkey motorrean dabiltza 
lanean). Era berean, nabigatzailea berrabiaraztea behar ez duten JetPack 
gehigarriak ere integratuko direla aurreratu zuten. Hauek ez datoz 
gehigarri tradizionalak ordezkatzera, osagarri izatera baizik.

Laborategitik nabigatzailera eramango diren pieza bezala bi nabarmen 
daitezke: webguneek identitateak kudeatu behar dituztenean 
nabigatzaileak rol garrantzitsua jokatzeko aukera (kontu-kudeatzaile eta 
protokolo jakin baten bidez) eta norbere erabiltzaile-profileko datuak 
modu seguruan hainbat makinen artean partekatzeko aukera (Firefox Sync).

Aipatutako guztiak demo ikusgarriekin lagunduta aurkeztu zitzaizkigun. 
Ez galdu WebGLren gaitasunak erakusteko erakutsi ziguten oldschool erako 
demoa[4]: dena HTML5 + CSS + JavaScript da.

Keynote-ak kenduta, ohiko 45 minutuko saioak eta Lightning Session 
deituriko 5 minutuko saio azkarrak zeuden. Lightning saioak oso bizi eta 
freskoak ziren eta era guztietako gaiak jorratzen zituzten labur-labur. 
Ohiko saioek aldiz gaiak sakonago lantzen zituzten eta eztabaidarako 
tarte zabala geratzen zen.

Batez ere lokalizazio eta garapeneko saioetan egon nintzen ni eta 
zerbaitek atentzioa deitu bazidan, l20n-ri (l10n 2.0, nolabait) buruzko 
saioa izan zen hori[5]. l20n-en asmoa da egungo lokalizazio-formatuek 
dituzten mugak gainditu eta interfazeko hizkuntza naturalago bat 
lortzeko bideak ematea. Aukeran lokalizazioak "programatu" ahal izango 
dira halako beharrak dituzten hizkuntzentzat.

Adibide gisa jarri zuten polonieraz izen baten jeneroaren arabera 
esaldia erabat alda zitekeela. Horregatik, formatuak jeneroaren 
informazioaren arabera jokatzeko aukerak emango lituzke.
Geurera etorriz, makro orokor moduko bat erabil litekeela okurritzen 
zait ohiko "XXX(r)en" esaldietako parentesia kentzeko "XXX" balioaren 
bukaeraren arabera.
Hala ere hau guztia nahiko berde dago oraindik eta itxaron egin beharko 
da prototipo funtzionalak ikusteko. Edonola ere, egindako lana bestelako 
entitateei (GNU gettext, gehienbat) erakutsi eta proposatzeko asmoa 
azaldu zen.

Baina saioez aparte hizketaldiak ere egon dira pila bat mundu guztiko 
jendearekin. Aurreko edizioan ezagututako jendeaz gain (Hegoafrika, 
Espainia, Frantzia, Kurdistan, Katalunia, Argentina, Irlanda, ...) 
gonbidatu gehiago zegoenez, jende gehiagorekin jarduteko aukera egon da 
(Bangladesh, Hego Korea, Kolonbia, Txile, ...).

Indiako jende dezente zegoen (22 hizkuntza ofizial daude Indian eta 
ofizialak ez diren beste ehundaka), Kannada, Telugu, Malayalam, ... 
lokalizatzen jarduten direnak. Hauen kasua kuriosoa da, gehienak ere 
RedHat/Fedora-k lanaldi osorako hartutako langile gisa baitabiltza euren 
lokalizazioetan lanean. Bangladesh eta Sri-Lankako jendea ere bazen 
tartean. Hauetako gehienak, Mozillako produktuez gain bestelako 
softwarea ere lokalizatzen dute, guk bezala, alegia.

Ilusioa egin zidan era berean, Uruguaiko mutil batek, zeinak Esperantoko 
(eo) lokalizazioa lantzen duen, euskaraz hitz egin zidanean. Antza Bilbo 
aldetik ibili zen hilabete batzutan eta Lehendakariak baino hobeto hitz 
egitea ere lortu zuen.

Jendearekin oraindik eta interakzio gehiago izateko, World Expo delakoa 
antolatu zuten ostegun iluntzerako. Hau da, mundu osoko jendeak tokian 
tokiko ezaugarri kulturalak erakusteko gauzak (edariak, objektuak, 
musika, ...) eraman zitzakeen eta mahai batean pantaila batekin 
lagunduta guztioi erakutsi.
Tamalez nik ezin izan nuen Euskal Herrirako mahairik jarri, azkenaldian 
oso lanpetuta ibili naizelako batez ere, baina mahaiz mahai joatean 
guztiei kontatzen nien nondik nentorren eta gure egoeraren berri ematen 
nien.

Frisierazko (fy) lokalizazioaren arduradunarekin hizketan, komentatu 
zidan haiek gutxi gorabehera Firefoxen 500 bat erabiltzaile aktibo 
dituztela. Gurearekin alderatuta gutxi da (~9.000) eta hain zuzen 
jendeak Herbehereetako bertsiora jotzeko duen joera azpimarratu zidan; 
gutxi gorabehera hemen bertsio espainiar edo frantziarrekin gertatzen 
den bezala, euskal erabiltzaileak erdal nabigatzaileak darabiltzala, alegia.

Hau "konpontzeko" es-ES eta fr bertsioetan eu hizkuntza ere gehitzeko 
aukeraz mintzatu ginen. Berdin webguneetan, nabigazio-hizkuntzaren 
arabera erabiltzaileak zuzenean es-ES eta fr bertsioetara zuzenduko 
baitira, kasurik gehienetan (Windows + IE instalatu berriak).
Beharbada fronte honetan zerbait egiten saia gaitezke euskal 
erabiltzaile gehiago lortze aldera (bide batez: kezkagarria da 
zer-nolako aldea dagoen hegoaldetik iparraldera Firefox-eu-ren 
erabilpen-datuetan).

SUMO gunea (Firefoxen laguntza) koordinatzen dabilen Kadir Topal-ekin 
ere hitz egin nuen. Dakizuen moduan, euskarazko SUMO praktikoki ez da 
existitzen. Garai batean offline zegoen laguntza itzuli zen baina egun 
online ez dago ezer. Esaten zidanaren arabera ordea, SUMOko artikulu 
nagusienek atzitze-tasa handia dute eta gainera ez dira itzultzeko oso 
luzeak. Horregatik oso komenigarria izan daiteke artikulu klabe batzuk 
itzulita izatea. Bertsiotik bertsiora gainera apenas aldatzen direla ere 
komentatu zidan.

Guztiak zerrendatzea ezinezkoa denez horiek gogora ditzaket nabarmenen 
bezala. Baina saio eta berriketez gain festarako tartea ere izan zen 
azken egunean despedida moduan: duela bi urte bezala Blackcomb mendira 
eraman gintuzten[6] afaldu eta musika artean festa-giroan[7] hiru 
egunetako jardunari amaiera ematera. Burua lehertzeko zorian 
lagatzerainoko hiru egun intenso baina beti bezain aberasgarri eta 
interesgarriak.

Besterik ez, nik gauzak ikasi ditudan bezala, zuek ere laburpen xume 
honekin zerbait ikasi eta ideia orokor bat izango duzuen esperantzarekin 
geratzen naiz. Galdera konkretu edo bestelako komentariorik baduzue, ez 
egin duda ta bota lasai!

Ondo segi,
Julen.

[1] http://www.mundurat.net/pipermail/librezale/2010-June/003184.html
[2] https://wiki.mozilla.org/Summit2010
[3] http://www.flickr.com/photos/nukeador/4774915159/
[4] http://www.youtube.com/watch?v=VUOIS3jtD8Y
[5] 
http://diary.braniecki.net/2010/07/09/mozilla-summit-2010-localization-2-0-talk/
[6] http://www.flickr.com/photos/gen/4784616005/
[7] http://www.flickr.com/photos/madhava_work/4785257922/